Nicotiana is de botanische naam van een geslacht van planten in de Nachtschadefamilie (Solanaceae). Het geslacht telt minder dan honderd soorten, die van nature vooral voorkomen in Zuid- en Noord-Amerika.
De bekendste vertegenwoordiger is de gewone tabaksplant (Nicotiana tabacum). Het geslacht Nicotiana omvat echter ook een aantal siervormen die in tuinen worden gekweekt, vele met fraaie, vaak sterk geurende bloemen.