Papegaaien Encyclopedie

De kakapo (Strigops habroptila) is een papegaaiachtige die endemisch is in Nieuw-Zeeland. Hij heeft een nachtelijke leefwijze, eet planten en kan niet vliegen. De soort is sterk met uitsterven bedreigd. Mogelijk is het de vogel die de hoogste leeftijd kan bereiken van alle vogels. De gemiddelde levensduur zou rond de 90 jaar liggen. De kakapo wordt 50 tot 63 centimeter lang en tot 3,5 kilogram zwaar. De geslachten hebben een gelijk verenkleed. De kakapo kwam oorspronkelijk voor in loofbossen in berggebieden van Nieuw-Zeeland.
Het dieptepunt van de populatie lag rond 1995; toen waren er nog maar 51 vogels over. Daarna ging dit aantal langzaam weer omhoog. Vooral de jaren 2002 en 2009 waren goede voortplantingsjaren. Dat heeft alles te maken met de voedselplant rimu (Dacrydium cupressinum), een conifeer die door de nieuwzeelanders 'Red pine' wordt genoemd. In seizoenen waarin de rimu veel vrucht draagt kunnen er veel jongen worden grootgebracht. Jonge kakapo's hebben veel voedsel nodig, want ze groeien enorm snel. Na het seizoen 2009 staat de populatieteller weer op ruim 120. De dreiging van uitsterven van de kakapo is het gevolg van de door de mens geïntroduceerde predatoren op de voorheen predatorloze eilanden van Nieuw-Zeeland. In die biotoop, zonder natuurlijke vijanden, verloor de kakapo het vermogen tot vliegen en ontwikkelde een ingewikkelde voortplantingswijze waardoor overpopulatie werd voorkomen. Met de kolonisatie van Nieuw-Zeeland door de mens kwamen dieren als ratten, honden, katten en hermelijnen mee. Deze zorgden ervoor dat de kakapo vrijwel uitstierf.
In 1894 werd een reddingspoging gedaan onder leiding van Richard Henry. Enkele honderden kakapo's werden overgebracht naar het eiland Resolution Island, maar helaas voor de vogels doken daar zes jaar later ook hermelijnen op. Er werd verder niets gedaan om de vogels te beschermen. Men ging er al van uit dat de kakapo was uitgestorven toen er in 1974 nog een populatie in Fjordland, in het zuidwesten van het Zuidereiland van Nieuw-Zeeland, werd ontdekt. In 1977 werd ontdekt dat deze populatie uit 18 exemplaren van uitsluitend het mannelijk geslacht bestond. In datzelfde jaar werd echter nog een populatie van ongeveer 200 exemplaren ontdekt op Stewarteiland. In 1980 bleek dat in deze populatie ook vrouwtjes aanwezig waren. In de jaren 1981 en 1982 werd de populatie in zijn geheel verhuisd naar vijf eilanden zonder roofdieren, om de soort te behoeden tegen uitsterven. Van de populatie in Fjordland waren in 1987 nog minstens drie mannetjes in leven, maar daarna zijn de vogels daar niet meer waargenomen. De vogels op de vijf, later vier eilanden (op een van de eilanden bleken de kakapo's zich niet voort te planten, waarop de dieren werden verplaatst) worden intensief beschermd en gevolgd. Dit gebeurt zozeer dat elk dier zijn eigen naam heeft. Op Codfisheiland zijn de enige vaste bewoners de onderzoekers van de dierenbescherming die specifiek deze vogels volgen.